De oogst is het moment waar een wijnmaker het hele jaar naar toe heeft gewerkt. Het lijkt een groot feest, maar het is natuurlijk best een spannende en zware periode.

Een jaar lang werken, hangt hiervan af. Wat bepaalt het moment van oogsten? Dit hangt af van vele factoren. Aan keuzes van de wijnboer, het klimaat en van belemmerende factoren, waar men mee te maken heeft of kan krijgen.

Factoren voor wijnoogst

In het algemeen is te stellen dat men oogst, wanneer de druiven optimaal rijp zijn. De rijpheid werd vroeger gemeten op basis van het suikergehalte, maar later, en zeker zo belangrijk, ook de fysieke en fenolische rijpheid. Een goed suikergehalte is noodzakelijk, maar ook de schil en de pitten moeten volledig tot rijping zijn gekomen om een juiste balans in most en later wijn te krijgen. Te weinig suiker geeft schrale en zure wijnen met een te laag alcoholgehalte. Onrijpe schillen en pitten geven strenge zuren en onrijpe tannine. Tenslotte bevatten goed rijpe druiven veel aroma’s en een juiste pH-waarde, waarbij de aanwezige zuren in de juiste hoeveelheden in de druif aanwezig zijn om stabiliteit, ruggengraat en conservering aan het sap te geven.

Wat als ‘optimaal rijp’ gezien kan worden, is wel afhankelijk van het type wijn dat men wil maken. Voor frisse witte wijnen of mousserende wijnen is een wat hogere zuurgraad wenselijk en zal de oogst doorgaans wat eerder plaatsvinden, dan wanneer men krachtiger, zwaarder wit of zelfs zoete wijn wil maken. Bij laatstgenoemde is een hoog suikergehalte cruciaal en zal men de rijping langer moeten laten duren en dus later oogsten.

Wanneer druiven rijp zijn, verschilt per druivenras en per regio. Een zorgvuldige keuze van druivensoort in ieder gebied is daarvoor cruciaal. Hierbij moet men letten op het terroir en klimaat, zodat de gekozen druivensoort goed kan gedijen en goed tot rijping kan komen, zoals boven beschreven. Tijdens de oogst moet de druif volledig rijp zijn en dat zal bijvoorbeeld een Cabernet Sauvignon in Limburg niet halen, omdat die meer zon en warmte nodig heeft. Een Riesling zal op zijn beurt in de Rhône niet goed tot volledige (fenolische) rijping komen, omdat de Riesling niet zo goed tegen deze warmte kan. 

Het verloop van groei is voor een groot deel afhankelijk van het weer. Een koud voorjaar, een warm najaar, veel of weinig zon, veel of weinig regen, het beïnvloedt de plantgroei en dus ook de kwaliteit en rijping van de druiven. Zo zal de 2018 oogst op veel plaatsen uitzonderlijk vroeg beginnen door veel regen in het vroege voorjaar, gevolgd door zeer warme zomermaanden.

Naast de natuurlijke omstandigheden om tot juiste rijpheid van druiven te komen, kan een wijnmaker bepaalde keuzes maken, wanneer het moment voor hem daar is om te oogsten. Zo zijn er boeren die biodynamisch werken en het oogst moment laten afhangen van o.a. de stand van de maan en de sterren. 

De beoogde kwaliteit en verkoopprijs is ook doorslaggevend. Een bedrijf dat bijvoorbeeld vooral grote hoeveelheden goedkope (bulk)wijnen aan supermarkten levert, zal zeker minder risico willen nemen dan een kleine, al dan niet biologisch werkende, wijnboer die vooral kwaliteit hoog in het vaandel heeft. De wijnboer met vooral kwantiteit als speerpunt zal bij twijfel vroeger oogsten en de wijn vervolgens door middel van additieven ‘op smaak’ brengen, waardoor bijvoorbeeld onrijpe zuren of gebrek aan suikers wel gemaskeerd kunnen worden.

Tenslotte zijn er diverse praktische zaken die het oogstmoment bepalen c.q. beïnvloeden.

Lokale regels, waarbij de appellatie voorschrijft dat voor een bepaalde datum (zonder uitzonderingen) niet geoogst mag worden. Een van de bekendste voorbeelden hiervan is de Champagne streek, waarbij jaarlijks een comité de oogstdatum vaststelt.  

De weersverwachting is uiteraard iets wat een wijnboer nauwlettend in de gaten houdt. Zo kan een slechte voorspelling met veel regen of hagel een wijnboer doen beslissen een weekje eerder te oogsten om zo het risico op schade te beperken. In het gunstige geval, en het mooie nazomer weer lijkt nog een paar weken aan te houden, dan kan de wijnboer nog even wachten en de druiven perfect rijp laten worden alvorens hij de plukkers optrommelt. Voor de productie van edelzoete wijnen is dit nog wat risico voller. Wacht men op de pourriture noble of wacht men op vorst om Eiswein te kunnen produceren. Een keuze die verkeerd uitpakt en men kan de volledige oogst verliezen. 

Wanneer men niet machinaal wil of kan oogsten, is de beschikbaarheid van plukkers op het juiste moment natuurlijk ook erg belangrijk en die zijn zeker niet altijd voldoende voorhanden. Wanneer de druiven op bepaalde percelen geplukt kunnen of moeten worden, wil men dit natuurlijk zo snel mogelijk doen. Bij warm weer vaak nog in de koelere vroege ochtend of gedurende de nacht. Ook voor een snelle en efficiënte vinificatie is het praktisch en kwalitatief belangrijk dat er zo min mogelijk tijd zit tussen pluk en verwerking in de kelder. Wanneer men beschikt over een goede ploeg (ervaren) plukkers kan men de percelen sneller verwerken.

Ook de capaciteit van de kelder bepaald in zekere mate het moment van oogsten. Wanneer de druiven geplukt zijn, moeten ze zoals gezegd zo snel mogelijk verwerkt worden om de kans op besmetting, spontane vergisting of oxidatie te voorkomen. De kelder moet dan dus wel gereed zijn om de arriverende lading druiven direct te kunnen verwerken (al dan niet ontstelen, selecteren, persen, lageren, vergisten, enzovoort).

Het juiste moment voor wijnoogst 

Het moment van oogsten wordt bepaald door een samenhang van de factoren, waarbij de wijnmaker een weloverwogen keuze moet maken om de druiven op een zo optimaal mogelijk moment binnen te halen, waarbij zijn eindproduct aan alle verwachtingen zal voldoen. 

Persoonlijk wijnadvies

Bent u, net als wij, enthousiast (geraakt) door wijnen, maar weet u niet goed wat u moet kiezen? Niet getreurd, ons team geeft u graag een persoonlijk wijnadvies. Voor iedere gelegenheid en voor elke smaak en budget hebben wij een passende wijn. Wij bieden u graag persoonlijk advies. Of laat ons u online helpen bij het maken van uw keuze. Vind uw ideale wijn aan de hand van uw smaakprofiel.

Biologische wijnen bestellen bij BergoVino?

Bij BergoVino besteld u uw wijnen snel, veilig en makkelijk online. Ons assortiment bestaat uit exclusieve witte wijnen, rode wijnen, rosé wijnen, mousserende wijnen en dessert wijnen uit de meest toonaangevende wijnlanden en regio's. Tevens hebben wij een breed assortiment aan vegan (veganistische), biologische en duurzame wijnen. Al onze wijnen zijn per fles te bestellen en worden geleverd met een unieke wijnbeschrijving en serveeradvies, zodat u het verhaal achter de wijn en het wijnhuis kunt ontdekken. Wij streven ernaar om uw wijn binnen twee dagen bij u thuis te bezorgen. Vanaf 75 euro wordt uw wijn gratis thuisbezorgd.